İki Yüzlü Tanrıça Venüs
Venüs, Güneş ve Ay’dan sonra gökyüzünün en parlak nesnesi olarak göz alır. Güneşten asla 48 dereceden fazla uzaklaşmayan bir gezegen olarak, gece yarısı gökyüzünde görülemez; bununla birlikte elle tutulmaz Merkür’den farklı olarak Güneş’ten hemen önce doğduğu ve hemen sonra battığı zamanlarda kendini gündüz gözüyle görülebilecek kadar parlak bir şekilde gösterir.
Venüs bir akşam yıldızı olarak güneşin batışından hemen sonra batı ufkunda görülür. Güneş’e yaklaştıkça görüşten kaybolur, Güneş’in ışıktan maskesiyle saklanarak Dünya’nın etrafında dönmeye devam eder. Venüs Güneş’in önüne geçince tekrar doğuda, gündoğumundan önceki kısa sürede görünür olur.
Kadim zamanlarda Venüs’ün bu birbirine zıt görünüşleri ve onun düzenli olarak kendin insan görüşünden saklamaları onun mitolojik özelliklerine katılmıştır. Mezopotamyalılar onu yalnızca Aşk ve Üremenin Tanrıçası olarak değil, aynı zamanda Savaş Tanrıçası olarak biliyordu, onun döngüsel olarak ortaya çıkışları da Dünya’nın mevsimsel doğurganlığıyla ilişkilendirilmişti. Onun akşam tezahürleri kadın ile erkeği aşk ile yatakta bir araya getirdiği söylenirken, sabah görünüşleri onları savaşa gitmek için uyandırıyordu. Mitolojide Venüs birçok erkek ilahın eşi olarak görünür, o aynı zamanda temel niteliklerini yitirmeden farklı halklarda birçok isimle ortaya çıkan yüce Ana Tanrıçadır.
O Babilin tanrıçası İştar olarak, daha sonra Yunanlılar tarafından Afrodit’e atfedilecek olan en ünlü maceralarından birinde sonbaharda ölmüş olan bahar ilahı sevgilisi Temmuz’u geri döndürme için yeraltına iner. Bu yasaklı alana girebilmek için yeraltının kapılarını kırmakla ve ölüleri yaşayanları yutmak üzere serbest bırakmakla tehdit eder. Sonunda yer altının korkunç Kraliçesi kız kardeşi Ereşkigal ona izin veriliri, fakat yedi kapıdan her birinin açılması için bir elbise parçası feda edilir ve Ereşkigal’ın önüne çırılçıplak gelinir. Burada veba iblisi Namtar ona saldırır ve onu tepeden tırnağa hastalıkla vurarak Kraliçe’in esiri haline getirir.
İştar yok olduğu için bütün dünyevi bereket kaybedilir. Olup bitenleri duyan biraderi Şamaş (Şems, Güneş) Bilgelik Tanrısı’na akıl sorar. Hiçbir erkek ve kadının yer altından asla geri döneyeceklerini anlayarak, Ereşkigal’a İştar’ı serbest bırakma fermanını taşıyan cinsiyetsiz bir varlık yaratılır. Fermanla korkan Namtar, İştar’ı hayat sularıyla yıkar ve her kapıda ona bir kıyafetini geri verir. İştar’ın tekrar görünmesiyle Dünya’da doğurganlık geri gelir ve hayat normal akışına geri döner.
Her ne kadar bu kadim tanrıçanın belirgin bir şekilde vahşi nitelikleri olsa da, ilahe, küçük uğur denilen Venüs’ün birçok iyi niteliğini de taşır. Bugün elimizde olan bir Babil duasında şunlar yazar:
Ey kahraman İştar, ey ilahelerin lekesizi,
Yeryüzünün ve Gökyüzünün Meşalesi, kıtaların ışığı,
Ey İştar sen Anu’sun [Yüce Tanrı], gökyüzünü yönetirsin;
Sen kaderleri değiştirensin, belaları talihe çevirensin,
Sağında adalet, solunda tanrıça vardır,
Başının üzerinde barış vardır.
Her yanın hayat ve iyilikle çevrilmiştir,
Bana ilahlığında yardım et, istediğim şeye beni ulaştır,
Günlerimi uzat, yaşamamı ve rahat olmamı sağla.
Tanrıça Venüs ile onun astrolojik etkilerine dair algımız tarih boyunca toplumun dişilik ve cinsellik arketip imgesini yansıtacak şekilde değişmiştir. Kadim kültürler duygular, tutkular ve yaratıcılık alanını şiddetli ve uçuşkan bir güç, meyve verme, üretkenlik, duyusallık ve kendini şımartma gibi hemen kıskanç öfkeye, yıkıcı terke dönüşen dünyevi (topraksı) bir nitelik olarak algılamıştır.
Ortaçağ döneminde bu nitelikler kutsallaşmıştır, tanrıça tatlı ve cana yakınlaşır, bütün erkekler için bir zevk kaynağıdır o. Onun cazibesi korunmasızlığından ve hassasiyetinden gelir, onun tabiatı ayartılma yoluyla zevk verme üzerinedir ki bu İştar’ın cinsel ve duygusal tatmini konusunda talepkar tutumundan ve yaklaşmalarını kabul etmeyip ona hakaret edenlere verdiği acımasız cezalardan farklıdır. Bu yüzden Boticelli tarafından idealize edilen Venüs’ün semavi imgesi bize genç, tatlı, hassas, nazik ve her tarafından letafet saçılan bir bakireyi gösterir. Oysa kadimlerin tanrıçası gururla şişmiş bir göbeği, kalın baldırları ve güçlü kalçaları, iri göğüsleri olan esasen cinsel bir imgeye sahiptir.
Venüs’ün astrolojik algılanışındaki bu ikilik sık sık onun Terazi ve Boğa burçlarıyla ikili ilişkisiyle karşılaştırılmıştır. Venüs bu burçların sırasıyla Gündüz ve Gece yöneticisidir. Venüs gündüze, hava elementine özgü Terazi yönüyle bakire aşkı, latif güzelliği, diplomasiyi, uyumu, lüksü ve sanatı vurgularken, topraksı gece evinde (Boğa), tüketici duygularla birleşen tutkunun daha derin, daha temel anlamda dişil niteliklerini sergiler. 12 burcu 12 gezegenle düzenli bir şekilde eşleştirmek istedikleri için (12 gezegenin var olmadığı gerçeğini de dikkate almayarak) Venüs’ü Boğa’nın yöneticiliğinden almak isteyen astrologlar, bu tanrıçayı bütün karmaşıklığı içinde algılasa, onun bizi kızgın tutkular kadar, sakin şefkate kolayca sürükleme yeteneğini düşünse, kendi önerilerinin saçmalığını görebilirler.
Venüs’ün Boğa ile ilişkisi bile bunu yansıtır. Babil mitolojisine göre onun ilgisini sevdiği nesneleri çok çabuk bir kenara attığı mazeretiyle reddeden efsanevi Gılgamış’ı yok ederek cezalandırmak için bir boğa yaratır. Gılgamış boğayı alt eder. Ancak mantığın zaferi ona aittir Venüs’e değil, Venüs böyle şeylerce etkilenmez. ‘Savaşta ve aşta her şey mubahtır’ şiarı onun enerjileriyle yaratılmıştır. Bu durum özçıkarın kişinin etrafını lüks şeylerle, hoş kokular, tatlar ve tatlı şeylerle donatmasından daha fazla bir şey olduğunu layıkıyla gösterir. Özçıkar, gerekiyorsa başkalarının aleyhine kendini içerde iyi hissetmeye, kişinin açlıklarını ve arzularını her biçimiyle tatmin etmeye dairdir. İşte 17. asra ait metinler onun bütün güzel, tatlı ve göze hoş gelen şeyleri yönettiğini söyler, ama onun “edepsizliği kışkırtması” hiçbir zaman uzak değildir.
O halde hangisi Venüs’ün gerçek tabiatıdır; masum tatlı bakire mi yoksa baştan çıkaran kadın mı? Elbette ikisi birden. Çünkü burada, kadimlerin asla anlaşılamayacağını anladığı dişilik üzerine konuşuyoruz. O anlaşılamaz çünkü karmaşıktır, değişkendir, tanımsızdır ve sınır tanımaz. Dişi kelimesi kaotik ve tanımsız olanı gösterir: odaklanmamış, ama bütün yönlerin farkında, çizgisel değil dairesel, keskin değil yuvarlak olanı gösterir. Onun etkisine dizgin vurulamaz, o her şeyden içeri sızar, her şeyi birbirine bağlar, her şeyi kabul eder ve bütün bunları genellikle kelimeyle anlatılamayan, mantıkla çözülemeyen bir şekilde yapar. Venüs duygular, arzu ve cazibeye dairdir, onun bir yönü de aşktır. Bizatihi aşk sebep ve sonuçları açısından tanımlanamaz ve insanlığın bildiği en büyük hareket ettirici güç olarak onu kesin bir şekilde tanımlamaya çalışanlar Venüs’ün tabiatı hakkında hayatları boyunca bilebileceklerinden daha fazlasını bildiklerini varsayıyorlar.
© Deborah Houlding
© 2010, BATİNİLER.
|
Cevapla
Tüm Mesajlarını Bul
